Een lui oog, of amblyopie, is een visuele aandoening die zich ontwikkelt in één oog, maar die over het algemeen geen progressief structureel probleem heeft met de oogbol. Het verschijnt meestal in de vroege kindertijd, meestal voor de leeftijd van 7, en kan, indien onbehandeld, aanhouden tot in de volwassenheid. Amblyopie treedt op wanneer de hersenen het ene oog boven het andere gaan bevoordelen, wat betekent dat het zwakkere oog minder wordt gebruikt. Als gevolg hiervan kunnen hun dieptewaarneming en coördinatie lijden, wat essentiële vaardigheden zijn voor atleten
In dit verhaal willen we onderzoeken wat een lui oog voor een atleet kan betekenen voor zijn of haar carrière, wat de gevaren van amblyopie zijn bij sporters en hoe visuele therapie deze zorgen voor atleten kan verminderen.
Amblyopie treedt op wanneer de normale visuele input naar de hersenen van één oog verstoord is en de hersenen één oog meer bevoordelen dan het andere. De stoornis kan worden veroorzaakt door verschillende factoren die het veroorzaken, zoals scheelzien (de verkeerde uitlijning van de ogen), anisometropie (verschillen in ether hoge refractiekracht van beide) of een visuele obstructie waaronder staar opvalt om er maar een paar te noemen). Veelvoorkomende symptomen van amblyopie zijn verminderde dieptewaarneming, moeite met het concentreren van de ogen op elkaar en verminderd zicht in een van hun ogen.
Dit is vooral nadelig voor competitieve sporten waarbij snelle reacties, hand-oogcoördinatie, ruimtelijk inzicht en nauwkeurige fijne motoriek erg belangrijk zijn. De tekortkomingen in het beoordelen van afstand, reactietijden en evenwicht die atleten met onbehandelde amblyopie vertonen, kunnen hun prestaties in tennis, basketbal en voetbal beïnvloeden.
Bijvoorbeeld, gelijktijdige dieptewaarneming is het vermogen om te beoordelen hoe ver objecten zich kunnen bevinden en wanneer we onze bewegingen moeten aanpassen. Voor veel sporters wordt binoculair zicht (van beide ogen die samenwerken voor optimaal situationeel bewustzijn) routinematig gebruikt om de speelruimte te evalueren in veel sportcontexten waarin personen met amblyopie waarschijnlijk worden aangetast. Omdat de hersenen meestal de input van het zwakkere oog blokkeren, hebben atleten met dit type amblyopie vaak last van problemen met dieptewaarneming en vinden ze het moeilijk om in drie dimensies te zien. Dit maakt het vangen van een bal, schieten op een doel of bewegen door obstakels bijzonder uitdagend
Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat atleten die last hebben van een lui oog, moeite hebben met sporten waarbij de reactiesnelheid, fijne motoriek en hand-oogcoördinatie hoog zijn. Zo moeten honkballers een exacte mentale voorstelling hebben van de snelheid en hoek waarmee ze hun bat moeten zwaaien om er zeker van te zijn dat ze de bal die naar hen toe komt goed raken, terwijl voetballers precies moeten weten wanneer korte passes moeten worden uitgevoerd en vertragingen moeten worden getimed. Deze situaties kunnen worden belemmerd door tragere reactietijden als ze lijden aan amblyopie, wat ook kan leiden tot verkeerde inschattingen.
Naast dieptewaarneming is ruimtelijk inzicht essentieel voor veel sporten, omdat het simpelweg bepaalt waar men staat ten opzichte van andere objecten of spelers. De visuele input die nodig is voor evenwicht en lichaamscontrole kan drastisch worden verminderd bij amblyopie; dit kan leiden tot problemen bij sporten die behendigheid en snelle bewegingen vereisen (Mitchell, 2003). Atleten met amblyopie hebben een verminderd evenwicht en reactietijden in vergelijking met leeftijdsgenoten (Stewart, 2011).
Bij atletiek zoals gymnastiek, kunstschaatsen en duiken, waarbij precisie en evenwicht vereist zijn, kan slecht zicht in beide brilbases een grote impact hebben op het vermogen van een atleet om uit te blinken. Een gebrek aan ruimtelijk inzicht kan het vermogen van een hardloper om haar baan te behouden of om plotselinge correcties te maken tijdens de wedstrijd belemmeren, zoals een voorbeeld uit de atletiek aantoont).
Hier zijn enkele voorbeelden van spelgebaseerde therapie-oefeningen voor atleten met een lui oog;
Een lui oog kan een atleet echt parten spelen, niet alleen in termen van fysieke prestaties, maar het kan ook psychologische effecten hebben. Tussen de druk die gepaard gaat met concurreren op zo'n hoog niveau en de extra strijd van amblyopie, is het gemakkelijk te zien hoe deze atleten extreem gefrustreerd of angstig kunnen worden. Deze last kan vaak het zelfvertrouwen van een persoon verlagen en in hun prestaties laten zien. Visuele therapie dat deze effecten het zelfvertrouwen kunnen verbeteren, omdat de atleet verbeteringen in zijn spelprestaties zal zien met de behandeling.
Amblyopie (of lui oog) kan een carrière enorm beïnvloeden door het verminderen van dieptewaarneming, coördinatie, evenwicht, ruimtelijk inzicht etc. Onbehandelde amblyopie kan het voor atleten moeilijk maken om deel te nemen aan sporten die afhankelijk zijn van nauwkeurige hand-oogcoördinatie, snelheid en behendigheid. Door spelgebaseerde therapie op te nemen in hun training, kunnen atleten met een lui oog hun visuele functie aanzienlijk verbeteren en een voorsprong op hun concurrenten krijgen. Uw opticien kan een testplan opstellen na een oogonderzoek en de behandelingsoptie voorstellen die het meest geschikt is voor uw specifieke situatie.